Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieście w Łodzi

POSTANOWIENIE

Dnia 20 czerwca 2018 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi, III Wydział Cywilny, w składzie:

Przewodnicząca: sędzia SR Aleksandra Smołkowicz

Protokolant: st. sekr. sąd. Agnieszka Kałuzińska

po rozpoznaniu 6 czerwca 2018 roku w Ł.

na rozprawie

sprawy ze skargi K. K.

z udziałem Skarbu Państwa - Prezydenta Miasta Ł., Gminy Ł., M. S. (1), W. S., K. H., L. W., H. S. i D. S.

o wznowienie postępowania w sprawie V Ns I 2028/59

prowadzonego przed byłym Sądem Powiatowym dla m. Łodzi w Ł.

zakończonego prawomocnym postanowieniem wydanym 17 marca 1960 roku

p o s t a n a w i a:

1.  oddalić skargę;

2.  ustalić, że każdy z uczestników ponosi koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie.

UZASADNIENIE

W skardze z 23 grudnia 2014 roku K. K. wystąpiła o wznowienie postępowania toczącego się przed byłym Sądem Powiatowym dla m. Łodzi, Wydziałem V Cywilnym, w sprawie o sygnaturze akt V Ns I 2028/59, zakończonego prawomocnym postanowieniem z 17 marca 1960 roku i wniosła o uchylenie zaskarżonego postanowienia i oddalenie wniosku. Jako uczestników wnioskodawczyni wskazała: M. S. (1), W. S., K. H. i Gminę Ł.. W uzasadnieniu skarżąca, wskazała, że wraz z uczestnikami jest spadkobierczynią I. i J. małżonków H., których nieruchomości dotyczyło postępowanie prowadzone pod sygnaturą V Ns I 2028/59, w którym Sąd stwierdził nabycie przez zasiedzenie przez Skarb Państwa nieruchomości położonej w Ł. przy ul. (...), dla której obecnie są prowadzone dwie księgi wieczyste (...). Postępowanie, którego dotyczy skarga toczyło się bez udziału współwłaścicieli nieruchomości, choć z akt sprawy wynika, że Sądowi był znany adres pod którym w czasie postępowania mieszkała I. H. (1), czyli Ł. ul. (...). Skarżąca ani uczestnicy nie brali udziału w postępowaniu, którego dotyczy skarga, a wydane postanowienia narusza ich prawa, bowiem pozbawia ich udziału we współwłasności nieruchomości. I. H. (1) nie brała udziału w postępowaniu Nadto skarżąca wskazała, że J. H. zmarł 11 października 1947 roku. Do kręgu spadkobierców po J. H. oprócz jego żony I. weszły ich dzieci: H. P., G. H., A. H. i T. H.. Skarżąca wskazała, że o wydaniu postanowienia z 17 marca 1960 roku i wszystkich powyższych okolicznościach dowiedziała się z postanowienia z 29 listopada 2014 roku, wydanego w sprawie III Ns 1464/14, na podstawie którego odrzucona została skarga W. S., wobec czego termin do wniesienia skargi został zachowany. Jednocześnie skarżąca złożyła wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych (wniosek – k. 3-4,

Referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi, w III Wydziale Cywilnym zwolniła K. K. od kosztów sądowych w części – tj. od opłaty od skargi o wznowienie postępowania, a w pozostałej części wniosek został oddalony (postanowienie referendarza – k. 15)

22 maja 2018 roku skarżąca wskazała, że ustanowiła swoim pełnomocnikiem adwokata M. S. (2) i złożyła stosowne pełnomocnictwo (pismo – k. 25, pełnomocnictwo – k. 26).

Postanowieniem z 15 czerwca 2018 roku Sąd wezwał do udziału w sprawie Skarb Państwa – Prezydenta Miasta Ł., gdyż z udziałem Skarbu Państwa toczyło się postępowanie o sygn. V Ns I 2028/59 (postanowienie – k. 29).

Skarb Państwa – Prezydent Miasta Ł. ustanowił swoim pełnomocnikiem radcę prawnego K. S. (pełnomocnictwo – k. 33).

Gmina Ł. ustanowiła swoim pełnomocnikiem radcę prawnego dr J. S. (1) (pełnomocnictwo – k. 41).

Na rozprawie 9 października 2015 roku skarżąca poparła skargę. Uczestnik M. S. (3) nie przyłączył się do skargi. K. H. i W. S. nie stawili się i nie zajęli stanowiska w sprawie. Pełnomocnik Skarbu Państwa wniósł o odrzucenie skargi jako wniesionej po terminie ewentualnie o jej oddalenie. Takie samo stanowiska zajęło Miasto Ł.. Sąd postanowił o wznowieniu postępowania w sprawie V Ns I 2028/59 (protokół rozprawy – k. 43).

W piśmie złożonym 30 października 2015 roku Skarb Państwa i Gmina Ł. wnieśli o oddalenie skargi oraz o wezwanie do udziału w sprawie właścicieli lokali mieszkalnych wyodrębnionych w przedmiotowej nieruchomości. W/w uczestnicy wskazali, że Gmina M. Ł. na spornej nieruchomości ustanowiła odrębną własność lokali wraz z prawem użytkowania wieczystego gruntu. Nabywcy są zainteresowani w sprawie. Nadto uczestnicy wskazali, że skarżąca wskazała, że skarżąca nie wykazała, aby jej poprzednicy prawni mogli podjąć jakiekolwiek działania, które wpłynęłyby na inną treść orzeczenia, które zapadło w postępowaniu V Ns I 2028/59 (pismo procesowe – k. 48-50).

Po ustaleniu danych osób, które nabyły wyodrębnione lokale postanowieniem z 8 sierpnia 2016 roku Sąd wezwał do udziału w sprawie L. W., H. S. i J. S. (2) (postanowienie - k. 75) .

W piśmie z 10 kwietnia 2017 roku Gmina Ł. wskazała, że wg ustaleń prokuratury testament G. H. został sfałszowany i wniosła o przeprowadzenie dowodu z opinii grafologa (pismo procesowe – k. ).

Wobec ustalenia, że J. S. (2) nie żyje, postanowieniem z 23 listopada 2017 roku Sąd uchylił postanowienie o wezwaniu do udziału w sprawie J. S. (2) i wezwał do udziału w sprawie jako uczestniczkę jego spadkobierczynię – D. S. (postanowienie - k. 147).

Wezwani uczestnicy nie zajęli stanowiska w sprawie.

Stanowiska skarżącej i uczestników nie uległy zmianie w dalszym ciągu postępowania (protokół rozprawy – k. 199)

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

I. H. (1) i J. H. byli przed II wojną w równych częściach współwłaścicielami nieruchomości położonej w Ł. przy ul. (...), dla której prowadzona była księga wieczysta 2452a, a obecnie prowadzona jest księga wieczysta (...). Obecnie właścicielem tej nieruchomości jest Gmina Miejska Ł. (okoliczność bezsporna, księga wieczysta – k. 87).

Do swojej śmierci I. i J. H. zamieszkiwali w Ł. przy ówczesnej ul. (...) /obecnie część ulicy (...)/ W czasie wojny przyjęli obywatelstwo niemieckie (okoliczność bezsporna).

Od 1945 roku w/w nieruchomość znajdowała się pod zarządem M. (...) Ł. (zaświadczenie - k. 4 akta sprawy V Ns I 2028/59)

J. H. zmarł 11 października 1947 roku w Ł.. Postanowieniem z 28 listopada 2013 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi-Widzewa w Łodzi stwierdził, że spadek po nim nabyła żona I. H. (2) z d. R. w 1/4 części oraz jego dzieci: H. P., G. H., A. H. i T. H. po 3/16 każde z nich (kopia postanowienia - k. 8).

I. H. (2) z d. R. zmarła 10 marca 1962 roku w Ł.. Tym samym co powyżej postanowieniem Sąd stwierdził, że spadek po niej nabyły dzieci: H. P., G. H., A. H. i T. H. po 1/4 każde z nich.

Pod sygnaturą akt V Ns I 2028/59 ówczesny Sąd Powiatowy dla m. Łodzi w Ł. rozpoznawał sprawę z wniosku Skarbu Państwa – Prezydium Rady Narodowej m Ł. – Wydziału Finansowego o stwierdzenie nabycia w drodze zasiedzenia (przemilczenia) własności nieruchomości opuszczonej w związku z wojną rozpoczętą w dniu 1 września 1939 roku. Postępowanie dotyczyło nieruchomości położonej w Ł. przy ul. (...), o powierzchni (...) łokci kwadratowych, dla której ówczesny Sąd wieczystoksięgowy prowadził księgę wieczystą Rep. hip. (...) nr hip. 2200, stanowiącej współwłasność I. i J. H.. Wnioskodawca jako adres wskazał Ł., ul. (...). K. Milicji Obywatelskiej wskazała, że na 27 kwietnia 1959 roku w/w osoby nie figurowały w kartotece ewidencji ludności miasta Ł. i Sąd ustanowił kuratora w osobie H. W.. Kurator mimo podjętych prób nie ustaliła miejsca pobytu zainteresowanych. Postanowieniem z 17 marca 1960 roku Sąd orzekł zgodnie z żądaniem wniosku stwierdzając nabycie prawa własności do przedmiotowej nieruchomości przez Skarb Państwa (akta sprawy V Ns I 2028/59 – k. 8,12 i 14 ).

H. P. (jedna ze spadkobierców po I. i J. H.) zmarła 20 sierpnia 1971 roku. Postanowieniem z 7 września 2011 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi, II Wydział Cywilny stwierdził, że spadek po niej nabyły dzieci: W. S., M. S. (1) i K. K. /uczestnicy i wnioskodawczyni postępowania wywołanego skargą/ (kopia postanowienia – k. 9).

A. H. (jedna ze spadkobierców po I. i J. H.) zmarł 15 stycznia 1968 roku we W.. Postanowieniem z 25 lutego 2011 roku Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Fabrycznej we Wrocławiu, Wydział I Cywilny stwierdził, że spadek po nim nabyła żona L. H. i córka K. H.. Spadek po zmarłej 4 września 1995 roku we W. L. H. nabyła jej córka K. H. /uczestniczka postępowania wywołanego skargą/ (kopia postanowienia – k. 10).

T. H. (jeden ze spadkobierców po I. i J. H.) zmarł 5 lipca 1995 roku w Ł.. Postanowieniem z 30 września 2009 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi, III Wydział Cywilny stwierdził, że spadek po nim nabyła bratanica K. H. i siostrzeńcy M. S. (1), W. S. i K. K. (kopia postanowienia - k. 11).

G. H. (jeden ze spadkobierców po T. H. (jeden ze spadkobierców po I. i J. H.) zmarł 5 lipca 1995 roku w Ł.. Postanowieniem z 30 września 2009 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi, III Wydział Cywilny stwierdził, że spadek po nim nabyła bratanica K. H. i siostrzeńcy M. S. (1), W. S. i K. K. (kopia postanowienia - k. 11).

T. H. (jeden ze spadkobierców po I. i J. H.) zmarł 5 lipca 1995 roku w Ł.. Postanowieniem z 30 września 2009 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi, III Wydział Cywilny stwierdził, że spadek po nim nabyła bratanica K. H. i siostrzeńcy M. S. (1), W. S. i K. K. (kopia postanowienia - k. 11).

G. H. (jeden ze spadkobierców po I. i J. H.) zmarł 27 listopada 1967 roku w Ł.. Postanowieniem z 19 marca 2013 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi-Widzewa w Łodzi, I Wydział Cywilny stwierdził, że spadek po nim na podstawie testamentu nabyło rodzeństwo: H. P., A. H. i T. H. (kopia postanowienia - k. 12).

I. i J. H. aż do swojej śmierci nie podejmowali żadnych działań w stosunku do nieruchomości położonej w Ł. przy ul. (...) świadczących o tym, że nadal roszczą do niej swoje prawa. Niektórzy ich spadkobiercy wiedzieli, że I. i J. H. mieli przed wojną trzy nieruchomości, ale również nie podejmowali żadnych działań w celu ujawnienia swoich praw do w/w nieruchomości ani żadnych działań w odzyskania władania nieruchomością (wyjaśnienia W. S. – k. 187).

Wszelkie czynności związane z władaniem nieruchomością od 1945 roku podejmował Skarb Państwa (poprzez odpowiednie jednostki), a potem Gmina miejska Ł.. Na nieruchomości jest kamienica, w której są lokale mieszkalne. Były i są wynajmowane osobom trzecim. Najemcy wszystkie sprawy załatwiają z Gminą Ł., nigdy nie słyszeli, aby inne osoby rościły sobie prawa do nieruchomości (zeznania świadków P. D. – k. 199 odw. i J. D. – k. 200).

O skarżonym postanowieniu, z którego wynikało, że nieruchomość położona w Ł. przy ul. (...) stała się własnością Skarbu Państwa skarżąca dowiedziała się po doręczeniu jej postanowienia z 29 listopada 2014 roku o odrzuceniu skargi o wznowienie postępowania złożonej przez W. S. (akta sprawy III1464/14).

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 407 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego /dalej K.p.c./ skargę o wznowienie wnosi się w terminie trzymiesięcznym, termin ten liczy się od dnia, w którym strona dowiedziała się o podstawie wznowienia, a gdy podstawą jest pozbawienie możności działania lub brak należytej reprezentacji - od dnia, w którym o wyroku dowiedziała się strona, jej organ lub jej przedstawiciel ustawowy. Jednocześnie po upływie lat pięciu od uprawomocnienia się wyroku nie można żądać wznowienia, z wyjątkiem wypadku gdy strona była pozbawiona możności działania lub nie była należycie reprezentowana (art. 408 kpc).

W przepisach art. 407 i 408 kpc mowa jest o „wyrokach”, nie ulega jednak wątpliwości, iż skarga o wznowienie postępowania przysługuje nie tylko od prawo-mocnego wyroku, lecz także od każdego prawomocnego orzeczenia rozstrzygającego sprawę merytorycznie (nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym, postanowienie w postępowaniu nieprocesowym) – por. postanowienie SN z dnia 4 stycznia 1973 roku, sygn. akt I Cz 152/72, opubl. w OSN z 1973 roku, nr 7-8, poz. 154.

W niniejszej sprawie jako podstawę wznowienia skarżąca wprost wskazała pozbawienie możliwości działania i brak należytej reprezentacji, czyli podstawy wskazane w art. 401 pkt 2 kpc.

Sąd jest związany podstawą skargi wskazaną przez skarżącego, także w zakresie oceny czy została ona wniesiona w przepisanym terminie.

Przy wskazaniu tej podstawy skarga o wznowienie postępowania może być wniesiona w każdym czasie od uprawomocnienia się orzeczenia, badaniu wówczas podlega zachowanie 3-miesięcznego terminu wskazanego w art. 407 § 1 kpc. Termin ten liczy się w takiej sytuacji „od dnia w którym o wyroku dowiedziała się strona, jej organ lub przedstawiciel ustawowy”.

W realiach niniejszej sprawy ze skargą o wznowienie postępowania nie wystę-puje osoba, której prawa miały być (według twierdzeń skargi) naruszone w toku postępowania o sygnaturze V Ns I 2028/59, lecz jedna z jej spadkobierczyń – K. K.. Kiedy został złożony wniosek w sprawie V Ns I 2028/59 J. H. już nie żył i obok I. H. (1) wezwani do udziału w sprawie winni być: H. P., G. H., A. H. i T. H.. K. K. jest współspadkobierczynią H. P., T. H. i G. H.. Uczestnicy postępowania: Skarb Państwa i Gmina Ł. wnosili o odrzucenie skargi podnosząc, że została wniesiona po terminie. Ze zgromadzonego materiału dowodowego nie wynika, że o skarżonym orzeczeniu H. P., ani G. H. albo T. H. wiedzieli. K. K. (jako ich spadkobierczyni) dowiedziała się o tym postanowieniu dopiero w listopadzie 2014 r., a skarga została wniesiona 23 grudnia 2014 roku. Skarb Państwa i Gmina Ł. nie przedstawili dowodów, że skarżąca albo jej poprzednicy prawni już wcześniej wiedzieli o wydanym postanowieniu dotyczącym nabycia własności w drodze zasiedzenia.

Uznając, że skarga została złożona w terminie trzymiesięcznym od daty dowiedzenia się o podstawie wznowienia (tj. o treści skarżonego postanowienia) a strona w skargach uprawdopodobniła brak możności działania H. P., T. H. i G. H. (poprzedników prawnych skarżącej) Sąd wznowił postępowanie w sprawie.

Po wznowieniu postępowania Sąd ustalił, że wbrew twierdzeniom skarżącej brak jest podstaw do uchylenia postanowienia wydanego w sprawie V Ns I 2028/59 i oddalenia wniosku, gdyż prawa I. H. (1), H. P., G. H. i T. H. nie zostały naruszone. I. H. (1) zgodnie z procedurą była reprezentowana przez kuratora, brak jest dowodów na to, że Sądowi znane było miejsce zamieszkania uczestniczki, wdrożone poszukiwania nie przyniosły rezultatu. Zgodnie z § 13 Kodeksu postępowania niespornego jeżeli miejsce pobytu zainteresowanego nie było znane sąd wyznaczał kuratora. Odmiennie niż w przypadku przepisów Kodeksu postępowania cywilnego nie było obowiązku zamieszczania ogłoszeń o toczącym się postępowaniu. Kurator podjął stosowne działania, ale nie ustalił miejsca zamieszkania I. H. (1) ani faktu, że J. H. nie żyje. Stąd pozostali spadkobiercy J. H. nie brali udziału w sprawie i istniała konieczność wznowienia postępowania.

Ze zgromadzonego materiału wynika, że po wojnie, na skutek przyjęcia obywatelstwa niemieckiego I. i J. H., a następnie ich spadkobiercy od 1945 roku nie interesowali się w żaden sposób nieruchomością położoną w Ł. przy ul. (...). Spadkobiercy aż do 2013 roku nie podjęli żadnych starań w celu odzyskania nieruchomości, nie próbowali ujawnić swojego prawa w księdze wieczystej, nikomu nie zgłaszali roszczeń do nieruchomości, nie przeprowadzili nawet postępowań spadkowych po pierwotnych właścicielach. Pogodzili się z tym, że została ona przejęta przez Skarb Państwa na skutek przyjęcia przez I. i J. H. obywatelstwa niemieckiego. Nie ulega zatem wątpliwości, że w 1959 roku istniały podstawy do wszczęcia postępowania o nabycie nieruchomości w drodze przemilczenia, na podstawie Dekretu z dnia 8 marca 1947 r. o majątkach opuszczonych i poniemieckich (Dz. U. Z 1946 r., Nr 13, poz. 87). Istotą przepisów tego dekretu było m.in. uregulowanie stanu prawnego majątków, które na skutek działań wojennych i powojennych migracji zostały opuszczone przez swoich pierwotnych właścicieli.

Stwierdzenie nabycia tytułu własności majątku opuszczonego przez przedawnienie (zasiedzenie) następowało w trybie nieprocesowym - Rozdział V Dekretu z dnia 8 listopada 1946 r. o postępowaniu niespornym z zakresu prawa rzeczowego (Dz. U. Z 1946 r., Nr 63, poz. 345 z późn. zm.). Art. 1 tego dekretu odsyłał do części ogólnej kodeksu postępowania niespornego – Dekretu z dnia 18 lipca 1945 r. Kodeks postępowania niespornego (Dz. U. 1945 r., Nr 27, poz. 169).

Ze zgromadzone materiału dowodowego wynika, że najpóźniej w 1955 roku Skarb Państwa nabył ją w drodze przedawnienia (zasiedzenia) sporną nieruchomość / art. 1 ust. 1, art. 2 ust. 1 b, art. 34 ust. 1 a Dekretu z 8 marca 1945 r. o majątkach opuszczonych i poniemieckich/. Nie ma żadnego dowodu, że brak było podstaw do wydania skarżonego postanowienia.

Nawet gdyby uznać, że w 1960 roku brak było podstaw do zasiedzenia nieruchomości na podstawie dekretu, to i tak Skarb Państwa nabyłby nieruchomość przez zasiedzenie na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego, gdyż od 1945 roku posiadał nieruchomość jak właściciel.

Mając powyższe na względzie Sąd oddalił skargę K. K. o wznowienie postępowania, gdyż nie znalazł podstaw do uchylenia skarżonego postanowienia i oddalenia wniosku (art. 412 § 2 Kodeksu postępowania cywilnego).

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 520 § 1 K.p.c.