Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieście w Łodzi

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 października 2019 r.

Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: sędzia Jacek Głowacz

Protokolant: st. sekr. sąd. Wojciech Charciarek

po rozpoznaniu w dniu 1 października 2019 r. w Łodzi

na rozprawie

sprawy z powództwa J. K. (1)

przeciwko A. B.

o zapłatę

oddala powództwo.

Sygn. akt I C 700/19

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 20 marca 2019 r. powód J. K. (1) wniósł o zasądzenie od pozwanej A. K. (obecnie B.) kwoty 54.696, 14 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Podał, że strony pozostając w związku małżeńskim w 2011 r. zaciągnęły kredyt mieszkaniowy na zakup nieruchomości w C. (gm. S. (...)). W sierpniu 2014 r. strony zniosły wspólność ustawową i dokonały częściowego podziału majątku wspólnego. Następnie związek małżeński stron został rozwiązany przez rozwód. W okresie od dnia 1 lipca 2015 r. do dnia 1 marca 2019 r. powód spłacił na rzecz banku kwotę 109.390, 92 zł i domaga się rozliczenia regresowego z pozwaną z tego tytułu. /pozew- k. 4-6/

W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o oddalenie powództwa. Wskazała m.in., że wytoczenie powództwa ma na celu pognębienie jej w związku z prawomocnym stwierdzeniem w procesie rozwodowym, iż rozkład wspólnego pożycia nastąpił z winy obu stron. Wyjaśniła ponadto, że nieruchomość w C. miała być darowana stronom przez rodziców powoda. Powód jednak postanowił nabyć nieruchomość od rodziców i zaciągnąć kredyt hipoteczny. Rodzice powoda mieli następnie zwrócić środki przekazane im tytułem ceny umożliwiając w ten sposób powodowi pozyskanie nowych lokali użytkowych na potrzeby jego kancelarii prawniczej. W wyniku częściowego podziału majątku wspólnego dotyczącego m.in. nieruchomości stron to powód otrzymał prawo do nieruchomości w C., a w umowie o podziale majątku strony oświadczyły, że z tego tytułu nie będą zgłaszać do siebie w przyszłości żadnych roszczeń.

Powód poinformował pozwaną, że dotyczy to również spłacanych kredytów, gdyż pozwanej również przypadło prawo do jednej z nieruchomości nabytej za środki uzyskane z kredytu, który spłacała następnie wyłącznie pozwana.

Pozwana sprawuje bieżąc opiekę nad dziećmi stron, a jej praktyka prawnicza nie przynosi tak dużych dochodów jak działalność powoda. Uzasadnia to również zastosowanie w tej sprawie art. 5 k.c. /odpowiedź na pozew- k. 46-60/

W piśmie procesowym pozwana przytoczyła dodatkową argumentację prawną na poparcie swojego stanowiska. /pismo- k. 69-79/

W piśmie procesowym złożonym na rozprawie w dniu 1 października 2019 r. powód rozszerzył powództwo o kwotę 13.721, 82 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 2 października 2019 r. do dnia zapłaty modyfikując okres objęty regresem (rozliczenie ma dotyczyć spłaty kredytu w okresie od dnia 1 września 2014 r. do dnia 1 marca 2019 r.). Pozwana nie wnosiła o odroczenie rozprawy w związku z rozszerzeniem powództwa. /pismo- k. 117; protokół- k. 123/

Sąd ustalił:

Strony wstąpiły w związek małżeński w dniu 7 czerwca 2003 r.

Związek ten został rozwiązany przez rozwód z winy obu stron wyrokiem Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 24 stycznia 2018 r. wydanym w sprawie o sygn. akt II C 478/14. Apelacja powoda (pozwanego w sprawie o rozwód) została oddalona wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 11 lutego 2019 r. wydanym w sprawie I ACa 453/18. /bezsporne; kopie wyroków- k. 85-86/

Strony czynnymi zawodowo prawnikami: powód jest radcą prawnym i współtwórcą kancelarii prawnej o nazwie S. (przekształcanej następnie w spółkę cywilną i spółki handlowe), natomiast pozwana jest adwokatem. /bezsporne/

Ze związku stron pochodzi dwoje małoletnich dzieci, które zamieszkują razem z pozwaną. Pozwana ma również małoletnie dziecko ze związku z jej aktualnym partnerem. Powód reguluje należności alimentacyjne na rzecz wspólnych dzieci. Praktyka prawnicza powoda przynosi dochody znacznie przekraczające dochody pozwanej. Pozwana ograniczyła aktywność zawodową z uwagi na opiekę nad dziećmi, zdarza się, że zwraca się o pomoc finansową do członków rodziny. /bezsporne; przesłuchanie powoda i pozwanej- k. 121-123/

W dniu 19 sierpnia 2011 r. strony zawarły z (...) Bank (...) S.A. w G. umowę kredytu mieszkaniowego N.-H. w kwocie 550.000 zł stanowiącego kredyt hipoteczny przeznaczony na zakup nieruchomości położonej w miejscowości C., gm. S. (...) (nr księgi wieczystej (...)). Szacunkowa kwota wszystkich kosztów związanych z kredytem w całym okresie kredytowania, tj. do dnia 10 sierpnia 2041 r., wynosiła 641.050, 09 zł. Zabezpieczeniem spłaty kredytu była hipoteka umowna w kwocie 880.000 zł. W umowie nie sprecyzowano sposobu spłaty kredytu, a w szczególności nie wskazano, że strony jako kredytobiorcy są solidarnie odpowiedzialni za jego spłatę. /bezsporne; kopia umowy kredytu- k. 8-31/

W dniu 12 września 2011 r. strony nabyły do majątku wspólnego własność wskazanej wyżej nieruchomości od rodziców powoda Z. K. i J. K. (2) za cenę w kwocie 710.000 zł (kwotę 160.000 zł uiszczono przed zawarciem umowy, a kwota 550.000 zł miała zostać zapłacona z funduszy uzyskanych w ramach kredytu). Rodzice powoda wznieśli na nieruchomości budynek mieszkalny, który w dacie zawarcia umowy znajdował się w stanie surowym. Strony przygotowywały dom do zamieszkania metodą gospodarczą i wspólnie czyniły nakłady z tego tytułu. Przez okres około 2 lat faktycznie przebywały w K. w związku z ciężką chorobą ojca pozwanej. /bezsporne; kopia wypisu aktu notarialnego- k. 61; przesłuchanie powoda i pozwanej- k. 120-122/

W dniu 6 października 2011 r. ojciec powoda J. K. (2) przelał na jego rachunek bankowy kwotę 550.000 zł wskazując w tytule, że jest darowizna dla powoda. Pozwana dowiedziała się o wykonaniu przelewu przez teścia na rzecz powoda dopiero w 2014 r. w toku procesu o rozwód. Pozwana miała świadomość, że teściowie już wcześniej planowali zwrotne przekazanie kwoty 550.000 zł, ale miało to nastąpić do ich majątku wspólnego. Kwota 550.000 zł miała zostać przeznaczona na zakup i remont lokali użytkowych w budynku przy ul. (...) na potrzeby rozwijającej się kancelarii prawnej powoda utworzonej wspólnie z kuzynem pozwanej A. G.. Ustanowienie odrębnej własności i nabycie lokali nastąpiło na podstawie umowy z dnia 29 września 2011 r. za pośrednictwem jednej ze spółek założonej i kontrolowanej przez J. K. (1) oraz A. G.. /kopia potwierdzenia przelewu, informacje z KRS i wypisu aktu notarialnego- k. 61 przesłuchanie powoda i pozwanej- k. 120-122/

W okresie, gdy doszło do faktycznego zakończenia wspólnego pożycia stron, tj. jesienią 2013 r. powód wyprowadził się z domu położonego na terenie nieruchomości. /bezsporne; przesłuchanie powoda- k. 120/

W dniu 29 sierpnia 2014 r. strony zawarły umowę majątkową małżeńską, na podstawie której z dniem zawarcia umowy ustanowiły pomiędzy sobą rozdzielność majątkową. /bezsporne; kopia wypisu aktu notarialnego- k. 38-40/

Zawarcie umowy majątkowej małżeńskiej było poprzedzone długotrwałymi rozmowami stron. Strony kontaktowały się osobiście, telefonicznie, a także za pośrednictwem poczty elektronicznej i opracowywały projekty umów mających na celu dokonanie podziału majątku stron. Strony analizowały m.in. kwestie ich utrzymania oraz utrzymania małoletnich dzieci stron, nad którymi bieżącą opiekę sprawowała pozwana. Strony przewidywały, że podzielą się obowiązkami spłaty kredytów zaciąganych w związku z nabywaniem przedmiotów majątkowych, które następnie przypadną im w wyniku podziału majątku.

Strony opracowały projekt umowy o częściowy podział majątku wspólnego dotyczącej m.in. nieruchomości w C. z dnia 22 lipca 2014 r. W projekcie umowy wskazano m.in., że powód na podstawie art. 393 k.c. zwolni pozwaną od obowiązku świadczenia z tytułu umowy kredytu. /bezsporne; wydruki korespondencji elektronicznej, projekt umowy o podział majątku wspólnego z dnia 22 lipca 2014 r.- k. 61, 100-110-114/

Ostatecznie strony zawarły umowę o częściowym podziale majątku wspólnego o wartości 2.000.000 zł w dniu 29 sierpnia 2014 r. o treści zmienionej w stosunku do pierwotnie projektowanej. Mianowicie zgodnie z § 1 pkt 1 w zw. z § 3 pkt 1 lit. a i § 4-5 umowy, własność całej nieruchomości położonej w C. została przyznana powodowi. Pozwana oświadczyła, że nie żąda od powoda zwrotu wydatków i nakładów poczynionych z majątku wspólnego na majątek osobisty powoda (w postaci wkładów pieniężnych i niepieniężnych do spółek handlowych).

Pozwana, która wraz z dziećmi stron zamieszkiwała na terenie nieruchomości w C., zobowiązała się wydać nieruchomość powodowi do dnia 1 września 2014 r. Pozwana aż do września 2014 r. partycypowała finansowo w spłacaniu kredytu.

Strony oświadczyły, że przedmiotowy podział obejmuje cały majątek objęty dotychczas wspólnością ustawową w zakresie nieruchomości i rozliczeń z nakładów z majątku wspólnego na majątek osobisty w zakresie udziałów oraz praw i obowiązków w spółkach prawa handlowego i z tego tytułu nie będą zgłaszać do siebie w przyszłości żadnych roszczeń.

Większość nieruchomości, w tym lokali użytkowych służących działalności gospodarczej powoda i objętych umową, została przyznana powodowi.

W wyniku podziału majątku pozwanej przypadło jedynie prawo własności lokalu mieszkalnego nr (...) przy ul. (...) r. nr 68/70, udział ½ części w prawie własności jednego z lokali niemieszkalnych przy ul. (...), udział (...) części w prawie współwłasności lokalu niemieszkalnego przy ul. (...) r. nr 68/70 (hala garażowa) i udział wynoszący ¼ części w prawie współwłasności lokalu mieszkalnego nr (...) przy ul. (...).

Pomimo to strony nie zastrzegły na rzecz pozwanej żadnej dopłaty. /bezsporne; kopia wypisu aktu notarialnego z dnia 29 sierpnia 2014 r.- k. 61; przesłuchanie pozwanej- k. 122/

(...) Bank (...) S.A. został przejęty przez (...) Bank (...) S.A., który jest następcą prawnym kredytodawcy.

W okresie od dnia 1 lipca 2015 r. do dnia 1 marca 2019 r. powód spłacił tytułem kredytu kwotę 109.390, 92 zł (67.768, 36 zł tytułem kapitału i 41.622, 56 zł tytułem odsetek), natomiast w okresie od dnia 1 września 2014 r. do dnia 1 marca 2019 r. – 136.835, 90 zł (83.170, 26 zł tytułem kapitału, 53.665, 64 zł tytułem odsetek). /bezsporne; kopie zaświadczeń- k. 36-37, 95-97/

Pismem z dnia 4 marca 2019 r. – doręczonym pozwanej w dniu 18 marca 2019 r. – powód wezwał pozwaną do zapłaty kwoty 70.000 zł jako ½ rat kredytu spłaconego przez powoda w okresie od dnia 1 września 2014 r. do dnia 28 lutego 2019 r. /bezsporne; kopia pisma z wydrukiem funkcji śledzenia przesyłki- k. 32-35/

Dokonując oceny dowodów Sąd oparł ustalenia faktyczne także na wzajemnie niekwestionowanych (choć nieuwierzytelnionych zgodnie z art. 129 § 2 k.p.c.) kopiach dokumentów. Należy podkreślić, że tego rodzaju środki dowodowe (niestanowiące dokumentów) składały obie strony będące czynnymi zawodowo prawnikami, choć formalnie występowały bez pomocy pełnomocników. Kierując się potrzebą rozpoznania sprawy także co do istoty Sąd uwzględnił więc przedmiotowe kopie jako inne środki dowodowe (art. 308-309 k.p.c.). Na marginesie jednak wskazać należy, że rygorystyczna wykładnia art. 129 § 2 k.p.c. nakazywałaby przyjęcie, iż powód nie przedstawił skutecznie żadnych dowodów z dokumentów, co per se byłoby wystarczające do oddalenia powództwa.

Postanowieniem wydanym na rozprawie w dniu 1 października 2019 r. Sąd oddalił wnioski stron o przesłuchanie świadków M. F. i M. P. (świadkowie pozwanej – k. 46v) oraz J. K. (2) i Z. K. (świadkowie powoda – k. 90v) mając na uwadze fakt, że zakreślone tezy dowodowe wskazywały na ich nieprzydatność dla rozstrzygnięcia sprawy. Tezy obejmowały m.in. stan nieruchomości, okoliczności jej nabycia, czynione nakłady, kształtowanie się relacji rodzinnych. Nie są to okoliczności istotne z punktu widzenia rozliczenia regresowego umowy kredytu hipotecznego, dla którego najistotniejsze było zbadanie złożonych dokumentów oraz przesłuchanie stron. Ponadto, wniosek powoda o dopuszczenie dowodu z zeznań wskazanych przez niego świadków należy uznać za spóźniony. Powód mógł bowiem ten wniosek zgłosić już w pozwie (art. 217 § 2 k.p.c.).

Sąd zważył:

Powództwo podlega oddaleniu jako bezzasadne.

Do okoliczności bezspornych należy to, że zarówno powód, jak i pozwana pozostają stronami umowy kredytu bankowego w rozumieniu art. 69 i n. ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (aktualny t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 2187 ze zm.). Niemniej jednak w umowie kredytu nie zastrzeżono wprost, że strony (ujmowane łącznie jako „kredytobiorca”) są solidarnie zobowiązane do jego spłaty. Tymczasem zgodnie z art. 369 k.c., zobowiązanie jest solidarne, jeżeli to wynika z ustawy lub z czynności prawnej. Solidarności nie domniemywa się, a na gruncie umów pożyczki lub kredytu odpowiedzialność dłużników może mieć charakter odpowiedzialności pro rata parte, a nie wyłącznie solidarnej (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 28 lutego 1992 r., I ACr 42/92, OSA z 1993 r., nr 4, poz. 23; wyrok Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa w Łodzi z dnia 22 września 2015 r., VIII C 1044/14, LEX; M. Pyziak-Szafnicka w: Prawo zobowiązań – część ogólna, System Prawa Prywatnego, tom 5 pod red. E. Łętowskiej, Warszawa 2013, s. 325).

Skoro zatem w tej sprawie bank i jego kontrahenci nie określili wprost w umowie zasad spłaty kredytu, brak jest podstaw do domniemywania solidarności biernej kredytobiorców. Nie dostarcza ich również art. 370 k.c., zgodnie z którym jeżeli kilka osób zaciągnęło zobowiązanie dotyczące ich wspólnego mienia, są one zobowiązane solidarnie, chyba że umówiono się inaczej. Nie ulega wątpliwości, że spłata kredytu nie mogła jeszcze dotyczyć wspólnego mienia stron, skoro nieruchomość w C. została dopiero nabyta przede wszystkim za środki pochodzące z kredytu.

Nie można również uznać, że zaciągnięcie kredytu hipotecznego na kwotę 550.000 zł (choćby kredyt ten miał charakter kredytu mieszkaniowego) stanowi zaciągnięcie zobowiązania w sprawach wynikających z zaspokajania zwykłych potrzeb rodziny w rozumieniu art. 30 § 1 k.r.o. W okresie zawierania umowy kredytu małżonkowie efektywnie zaspokajali swoje potrzeby mieszkaniowe, a nabycie nieruchomości w C. miało znacznie szerszy kontekst. Mianowicie uzyskanie kredytu w kwocie 550.000 zł zabezpieczonego hipoteką i przeznaczonego na uiszczenie pozostałej części ceny sprzedaży na rzecz rodziców powoda miało w istocie służyć zwrotnemu pozyskaniu od nich środków na sfinansowanie nabycia i remontu lokali użytkowych na cele związane z działalnością zawodową i gospodarczą. Powód rozwijał wówczas utworzoną przez siebie kancelarię prawniczą, z czym wiązała się potrzeba zapewnienia dodatkowej bazy lokalowej, którą stanowić miały lokale niemieszkalne w budynku przy ul. (...).

Okoliczności te znajdują potwierdzenie nie tylko w wiarygodnych zeznaniach pozwanej, ale także w potwierdzeniu przelewu kwoty 550.000 zł dokonanego przez ojca powoda w dniu 6 października 2011 r. i określonego mianem darowizny. Pozwana powzięła wiedzę o przelewie dokonanym przez teścia na rzecz męża dopiero w ramach procesu o rozwód. W tej sytuacji trudno uznać, że zaciągnięcie kredytu miało zaspokajać zwykłe (a więc bieżące, np. konsumpcyjne) potrzeby rodziny, a wobec tego art. 30 § 1 k.r.o. nie mógł wprost stanowić podstawy solidarności biernej stron w stosunku do banku, choćby same strony uznawały się za dłużników solidarnych.

Solidarności biernej po stronie powoda i pozwanej jako kredytobiorców nie uzasadnia wreszcie dyspozycja art. 1034 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 46 k.r.o. W świetle treści tych przepisów solidarna odpowiedzialność spadkobierców (odpowiednio: byłych małżonków) za zobowiązania dotyczy jedynie okresu poprzedzającego dział spadku (odpowiednio: podział majątku), a po ich dokonaniu ponoszą oni odpowiedzialność za długi spadkowe (odpowiednio: za długi związane z majątkiem wspólnym) w stosunku do wielkości udziałów. Ponieważ pozwana po dokonaniu podziału majątku nie dysponowała już jakimkolwiek udziałem w nieruchomości to wątpliwa jest również jej solidarna (jak i w udziałach – pro rata parte) odpowiedzialność za spłatę kredytu na podstawie art. 1034 § 1 k.c. w zw. z art. 46 k.r.o. W konsekwencji brak jest podstaw do rozliczenia regresowego stron co do spłaty kredytu przed powoda po dokonaniu podziału majątku.

W kontekście powyższych uwag, skoro brak jest podstaw prawnych do domniemywania solidarności biernej stron w stosunku do kredytodawcy, a w szczególności po ustaniu wspólności majątkowej, tj. po dniu 29 sierpnia 2014 r., to brak jest również podstaw do uznania, że możliwe jest przeprowadzenie pomiędzy stronami rozliczenia regresowego.

Nawet jednak gdyby uznać strony za kredytobiorców zobowiązanych solidarnie per facta concludentia do spłaty kredytu, to powodowi również nie przysługuje roszczenie regresowe w stosunku do pozwanej.

W świetle treści art. 376 § 1 k.c., jeżeli jeden z dłużników solidarnych spełnił świadczenie, treść istniejącego między współdłużnikami stosunku prawnego rozstrzyga o tym, czy i w jakich częściach może on żądać zwrotu od współdłużników. Jeżeli z treści tego stosunku nie wynika nic innego, dłużnik, który świadczenie spełnił, może żądać zwrotu w częściach równych.

Nie powinno budzić wątpliwości, że w przypadku spłaty kredytu obciążającego małżonków po ustaniu wspólności ustawowej lub także po rozwiązaniu małżeństwa przez rozwód przez jedno z dłużników, sposób dokonania podziału majątku wspólnego będzie determinować możliwość i zakres dochodzenia roszczeń regresowych.

Podział majątku stron w zakresie, w jakim dotyczył nieruchomości położonej w miejscowości C. miał charakter umowny, a zatem odbył się bez udziału sądu powszechnego i z pominięciem szacowania wartości rynkowej składników majątku wspólnego przez biegłego.

Tym niemniej nie sposób przeoczyć, że prawo własności do większości nieruchomości wchodzących w skład majątku wspólnego, w tym prawo własności do wskazanej nieruchomości, przypadło wyłącznie powodowi i to bez dopłat na rzecz pozwanej. Strony w umowie szczegółowo opisały nieruchomości i uwzględniły m.in. hipoteki ujawnione w działach IV ksiąg wieczystych.

Natomiast jak wskazuje się w orzecznictwie (wyrok SN z dnia 2 kwietnia 2009 r., IV CSK 566/08, LEX; por. także postanowienie Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 26 lutego 2018 r., III Ca 1276/17, LEX), spłata długów uwzględnionych przy ustalaniu wartości poszczególnych składników majątku wspólnego poprzez umniejszenie ich wartości, dokonana z osobistego majątku przez stronę, której dany składnik przypadł w wyniku podziału, n i e rodzi roszczenia wobec drugiej strony, mimo że dług obciążał oboje małżonków. Czym innym jest bowiem odpowiedzialność osobista małżonków (byłych małżonków) wobec wierzyciela, na którą podział majątku nie ma wpływu, czym innym natomiast zasady rozliczenia między nimi wydatków z majątku osobistego jednego z małżonków z tytułu spłaty wspólnego długu. Jeżeli, ze względu na istnienie odpowiedzialności rzeczowej, dług „ciąży” na rzeczy i obniża jej wartość, jego spłata przez stronę, która w wyniku podziału majątku otrzymała obciążoną rzecz oszacowaną z uwzględnieniem tego długu, stanowi realizację zasady, że obowiązany do spłaty jest ten, komu rzecz ta została przyznana, gdyż spłacając dług zapobiega skierowaniu przez wierzyciela roszczeń do tej rzeczy.

W tej sprawie pozwana tracąc prawa do wielu nieruchomości wchodzących w skład majątku wspólnego (bez dopłat ze strony powoda) przestała jednocześnie być dłużnikiem rzeczowym skoro prawo własności do nieruchomości nie przysługiwało jej od dnia dokonania podziału majątku. W rezultacie pozwana zachowując status dłużnika osobistego nie posiada już – jak ma to miejsce w przypadku powoda – możliwości skorzystania z zabezpieczenia rzeczowego i umożliwienia wierzycielowi zaspokojenia się z nieruchomości. Obecnie to powód ma wyłączny wpływ na utrzymanie i stan nieruchomości, a tym samym stan zabezpieczenia banku.

Sytuacja prawna pozwanej jest zatem daleko bardziej niekorzystna, aniżeli sytuacja powoda, który uzyskał w całości prawo własności nieruchomości wraz z obciążeniem hipotecznym będącym w istocie najsilniejszym zabezpieczeniem wierzytelności banku.

Co więcej, strony oświadczyły, że przedmiotowy podział obejmuje cały majątek objęty dotychczas wspólnością ustawową m.in. w zakresie nieruchomości i z tego tytułu nie będą zgłaszać do siebie w przyszłości żadnych roszczeń. Zgodnie z regułami interpretacji oświadczeń woli, a zwłaszcza umów (art. 65 § 1 w zw. z § 2 k.c.), istotny jest przede wszystkim zgodny zamiar stron i cel umowy. Jeżeli strony zamierzały dokonać podziału majątku w zakresie najbardziej wartościowych składników majątkowych, tj. nieruchomości i udziałów w spółkach handlowych i uczyniły to bardzo skrupulatnie, to gdyby chciały zagwarantować sobie prawo do rozliczeń regresowych zawarłyby w umowie odpowiednie postanowienia.

Brak woli zgłaszania wzajemnych roszczeń z tytułu podziału majątku w odniesieniu do nieruchomości, należy w praktyce rozumieć właśnie jako wzajemną rezygnację z realizacji w przyszłości rozliczeń regresowych związanych ze spłatą kredytów zaciągniętych na nabycie tych nieruchomości. Dotyczy to w szczególności tych składników majątkowych, które w wyniku podziału przypadły wyłącznie powodowi, albo wyłącznie pozwanej i służyły następnie zaspokajaniu ich potrzeb mieszkaniowych i zawodowych.

Wprawdzie w umowie nie znalazły się klauzule analogiczne do postanowień wstępnego projektu umowy (w projekcie umowy wskazano m.in., że powód na podstawie art. 393 k.c. zwolni pozwaną od obowiązku świadczenia z tytułu umowy kredytu), jednakże nie można na tej podstawie wysnuwać zbyt daleko idących wniosków. Warto zaznaczyć, że art. 393 k.c. nie znajdował zastosowania w tej sytuacji i nie mógł być podstawą zwolnienia którejkolwiek ze stron ze świadczenia w stosunku do banku. Strony zasadnie zatem wyeliminowały przedmiotowe postanowienie z projektu umowy.

Powód dokonując spłaty kredytu za okres po ustaniu wspólności majątkowej w istocie reguluje zobowiązanie zaciągnięte w związku z nabyciem nieruchomości, która obecnie stanowi jego wyłączną własność, i z której korzysta wyłącznie na własne potrzeby. Uwagę zwraca także fakt, że ojciec powoda zwrócił mu kwotę 550.000 zł przekazaną wcześniej przez bank z tytułu kredytu na pokrycie reszty ceny nabycia nieruchomości oraz przeznaczenie jej na zakup i remont lokali użytkowych niezbędnych przede wszystkim w działalności zawodowej powoda. Świadczy to o tym, że nie można uznać pozwanej za bezpodstawnie wzbogaconą kosztem powoda i jego majątku osobistego (art. 405 w zw. z art. 410 § 1 i 2 k.c.).

Podzielić należy również zarzut pozwanej, zgodnie z którym wytoczenie powództwa przez powoda stanowi nadużycie prawa podmiotowego (art. 5 k.c.). Wprawdzie pozwana wiąże to nadużycie z faktem, że powód otrzymał z powrotem od ojca kwotę 550.000 zł przekazaną wcześniej rodzicom jako sprzedającym, jednakże polega ono raczej na naruszeniu zasad współżycia społecznego, w tym zasady wzajemnej lojalności kontraktowej stron. W umowie o podział majątku strony oświadczyły bowiem, że z tego tytułu nie będą zgłaszać do siebie w przyszłości żadnych roszczeń. Tymczasem powód ignoruje treść tej umowy i kieruje przeciwko pozwanej właśnie roszczenie związane z wcześniej dokonanym podziałem majątku wspólnego. Ponadto, pomijając okoliczności rozpadu małżeństwa stron, to jednak pozwana przejęła większość bieżących obowiązków związanych z wychowaniem wspólnych małoletnich dzieci. Jej aktywność zawodowa jest przez to w naturalny sposób ograniczona, a pozwana nie jest w stanie uzyskiwać takich dochodów jak powód. W tych okolicznościach zobowiązanie jej do zwrot na rzecz powoda połowy uiszczanych przez niego rat kredytu godziłoby w elementarne zasady sprawiedliwości i słuszności.

Mając na uwadze powyższe powództwo podlegało oddaleniu w całości.